مقدمه ای بر سامانه رتبه‌بندی شرکت‌ها
در بازار ساخت‌وساز و پروژه‌های بزرگ، تعیین صلاحیت شرکت‌های پیمانکاری و ساختمانی نقش بسیار مهمی دارد. رتبه‌بندی این شرکت‌ها به منظور ارزیابی توان مالی، تخصص فنی، و تعهدات اجرایی آن‌ها انجام می‌گیرد. این سامانه با اهدافی همچون شفاف‌سازی ظرفیت‌های شرکت‌ها، ایجاد رقابت سالم و تضمین کیفیت پروژه‌ها طراحی شده است. در این مقاله به بررسی مراحل و معیارهای مختلف این فرآیند پرداخته‌ایم
شاخص‌های ارزیابی توان مالی و جذب سرمایه
برای ارزیابی مالی و سرمایه‌گذاری، معیارهای زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
1. آورده غیر نقدی شرکت یا سهامداران: به ازای هر یک میلیارد ریال آورده غیر نقدی شرکت، ۲ نمره به آن اختصاص می‌یابد.
2. دریافت تسهیلات بانکی: تسهیلات و اعتبارات بانکی به ازای هر یک میلیارد ریال معادل ۱ نمره برای شرکت‌ها امتیاز دارد.
3. مشارکت با سایر اشخاص حقیقی و حقوقی: همکاری با دیگر شرکت‌ها یا اشخاص به ازای هر یک میلیارد ریال، ۱ نمره کسب می‌کند.
4. استفاده از رمایه‌گذاری‌های جذب شده: به ازای هر یک میلیارد ریال سرمایه‌گذاری جذب شده، ۱ نمره به شرکت افزوده می‌شود.
5. ضمانت‌نامه بانکی: ارائه ضمانت‌نامه بانکی برای هر یک میلیارد ریال، ۱ نمره برای شرکت به ارمغان می‌آورد.
6. سرمایه‌گذاری‌های پیشین: شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری‌های موفقی داشته‌اند و وضعیت بازپرداخت تسهیلات آن‌ها مشخص است، به ازای هر یک میلیارد ریال، ۳ نمره کسب می‌کنند.
این معیارها به ارزیابان کمک می‌کند تا توان مالی شرکت‌ها را با دقت بیشتری بررسی کنند و میزان ظرفیت مالی آن‌ها برای اجرای پروژه‌های بزرگ‌تر مشخص شود.
ارزیابی عملکرد و سوابق کاری شرکت‌ها
موفقیت در مدیریت پروژه‌ها و رعایت استانداردهای ملی ساختمان نقش کلیدی در رتبه‌بندی شرکت‌ها دارد. این ارزیابی شامل موارد زیر است:
رعایت مقررات ملی ساختمان: شرکت‌ها باید از مراجع نظارتی تاییدیه‌هایی داشته باشند که بیانگر رعایت ضوابط ملی ساختمان است. این تاییدیه‌ها به شرکت‌ها تا ۱۰ نمره اعتبار می‌بخشد.
تعهد به قراردادها و زمان‌بندی: شرکت‌هایی که پروژه‌ها را در زمان مقرر تحویل داده‌اند و یا در صورت تاخیر، به تعهدات خود پایبند بوده‌اند، تا ۱۰ نمره دریافت می‌کنند.
بهره‌گیری از فناوری‌های نوین: شرکت‌هایی که از تکنولوژی‌های جدید در صنعت ساختمان مانند بهینه‌سازی انرژی و سبک‌سازی استفاده می‌کنند، می‌توانند تا ۲۰ نمره در ارزیابی کسب کنند
تعیین گرید و حدود صلاحیت شرکت‌های انبوه‌ساز
براساس نتایج به دست آمده از ارزیابی‌ها، شرکت‌های انبوه‌ساز در چهار سطح رتبه‌بندی می‌شوند: پایه‌های ۱، ۲، ۳ و ارشد. پروانه اشتغال به کار برای شرکت‌ها در این پایه‌ها به ترتیب حداقل به ۴۵، ۳۰، ۶۵ و ۸۵ نمره نیاز دارد. این پروانه‌ها برای مدت سه سال اعتبار دارند و هرگونه تغییر در اعضای هیات مدیره یا مدیران باید ظرف ۱۵ روز به صورت کتبی به دبیرخانه اطلاع داده شود.
شرکت‌هایی که در رتبه پایه ۳ قرار می‌گیرند، مجاز به فعالیت در سطح استانی هستند؛ در حالی که شرکت‌های با رتبه‌های ۱، ۲ و ارشد، می‌توانند به صورت سراسری فعالیت کنند
شرایط و ضوابط برای انبوه‌سازان حقیقی
در کنار شرکت‌های حقوقی، افراد حقیقی نیز می‌توانند مجوز ساخت‌وساز انبوه دریافت کنند. شرایط احراز صلاحیت برای انبوه‌سازان حقیقی به شرح زیر است:
1. داشتن پروانه اشتغال به کار: سازنده حقیقی باید پروانه اشتغال مهندسی، کاردانی یا تجربی در یکی از رشته‌های مرتبط با قانون نظام مهندسی داشته باشد.
2. کسب امتیاز پایه: برای دریافت پروانه اشتغال، سازندگان حقیقی باید حداقل ۵۰ درصد امتیازات پایه شرکت‌های حقوقی را کسب کنند و در صورت احراز، پروانه رتبه ۳ به آن‌ها اعطا می‌شود.
3. حدود مجاز ساخت‌وساز: انبوه‌سازان حقیقی می‌توانند در هر مقطع زمانی حداکثر ۲۰ واحد مسکونی یا ۳۰۰۰ مترمربع زیربنا را مدیریت کنند.
صلاحیت در طراحی، اجرا یا طرح و ساخت
انبوه‌سازان حقیقی و حقوقی برای فعالیت در زمینه طراحی، اجرا یا طرح و ساخت، باید از اشخاص دارای صلاحیت و مجاز استفاده کنند. در مواردی که انبوه‌سازان قصد دارند به صورت مستقل در این حوزه‌ها فعالیت کنند، باید صلاحیت مضاعفی را دریافت کنند که طبق ضوابط نظام مهندسی تعیین شده است.
همچنین، در صورتی که انبوه‌سازان قصد دارند در یک دوره بیش از ظرفیت مجاز فعالیت کنند، می‌توانند با ارائه ضمانت‌نامه یا بیمه‌نامه مسئولیت، این ظرفیت را افزایش دهند.
فرآیند صدور پروانه اشتغال و تشخیص صلاحیت
برای دریافت پروانه اشتغال و تعیین پایه صلاحیت، مراحل زیر باید طی شود:
1. ثبت درخواست و دریافت مدارک مورد نیاز: متقاضی ابتدا به دبیرخانه کمیته مربوطه مراجعه کرده و لیست مدارک لازم را دریافت می‌کند.
2. ارائه مدارک: متقاضی پس از تکمیل مدارک، آن‌ها را به دبیرخانه ارائه می‌دهد.
3. بررسی اولیه: دبیرخانه مدارک را بررسی کرده و نتایج را به کمیته ارزیابی اعلام می‌کند.
4. اعلام نظر کمیته: کمیته تشخیص صلاحیت باید طی ۱۵ روز صلاحیت متقاضی را بررسی کرده و حداکثر تا یک ماه مدارک را جهت صدور پروانه اشتغال به سازمان مسکن و شهرسازی استان ارسال کند.
این کمیته از رئیس سازمان مسکن و شهرسازی استان، رئیس انجمن انبوه‌سازان، رئیس سازمان نظام مهندسی استان، رئیس کانون کاردان‌ها و دو نفر از متخصصان مرتبط تشکیل شده است.
در صورت اعتراض به نتیجه، مرجع تجدیدنظر شامل نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی و هیات مدیره انبوه‌سازان استان و کشور است که به موارد خاص رسیدگی می‌کنند.
راهنمای اخذ گرید یا رتبه‌بندی شرکت‌ها
پس از ثبت شرکت، یکی از مهم‌ترین اقدامات، دریافت گواهی صلاحیت کاری یا همان رتبه‌بندی است که برای شرکت‌های پیمانکاری، ساختمانی و فنی‌مهندسی ضروری است. این گواهی به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا در پروژه‌های مختلف فعالیت کنند و اعتبار بیشتری در بازار داشته باشند.
با توجه به قوانین و دستورالعمل‌های مرتبط، اخذ گرید نیازمند مدارک و شرایط خاصی است که مشاوران متخصص می‌توانند به شما در این زمینه کمک کنند.